ترسیم خطوط کلّی روز موعود قبل از اسلام
مقصود ما در اینجا ترسیم خطوط کلی موجود قبل از عصر اسلام برای روز موعود
است. به این معنا، بشریت از زمانی که پا به عرصه فرهنگ و شعور و درک گذاشت
چگونه با این عقیده و فکر یعنی اعتقاد به ظهور منجی انس گرفت.
با
تأمّلی در خلقت انسان و بشریت پی می‌بریم که بازگشت ترسیم خطوط الهی برای
روز موعود به شروع خلقت است؛ زیرا روز موعود هدف و غرض خلقت به حساب آمده
است. یعنی هدف از خلقت آن است که عموم بشریت به کمال مطلوب خود در سطح
گسترده برسد. ولی بشر در ابتدای امرش دو شرط از شرایط اصلی این هدف و به
تعبیری دیگر تطبیق عدل کامل به معنای گسترده آن را نداشته است: یکی شناخت
حقیقی مفهوم کامل عدل و دیگری آمادگی برای فداکاری در راه پیاده کردن آن
بعد از شناخت کامل.
انبیای الهی در طول تاریخ بشریّت درصدد برآمدند تا
مردم را به این دو امر رسانده و به آن آگاه سازند. یعنی هم در ناحیه نظری،
سطح فرهنگ و فکر آنان را بالا ببرند تا عدل کامل را درک نمایند و هم از
ناحیه عملی، سیر بشر همراه با تعلیمات انبیا، مردم را آماده فداکاری برای
پیاده کردن اهداف آنان نماید.
انبیای الهی در ضمن انجام وظیفه خود در
این دو مورد، مردم را به هدف اساسی از خلقت که در روز موعود تحقق پیدا
می‌کند گوشزد کرده‌اند. لذا قرآن کریم می‌فرماید: « وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی
الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ
الصّالِحُونَ»؛(3) «در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان
شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!»
و نیز می‌فرماید: « وَنُرِیدُ
أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ
أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ»؛(4) «ما می‌خواهیم بر مستضعفان
زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم!»
و نیز
می‌فرماید: « هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ
الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ
الْمُشْرِکُونَ»؛(5) «او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد،
تا آن را بر همه آیین‌ها غالب گرداند، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند!»
انبیای
الهی گرچه سعی بلیغ برای تحقق این دو شرط اساسی به جهت نزدیک شدن به هدف
نمودند ولی به جهت بلندی و ارزش هدف و پایین بودن سطح فکری مردم عصر خود
نتوانستند مردم را نسبت در آن دو امر به فعلیّت برسانند.
در مورد امر
اول مشاهده می‌کنیم که چون مردم معنای صحیح عدل کلّی را نمی‌فهمیدند لذا
انبیاء طرحی جامع برای پیاده شدن آن از خود به جای نگذاشته‌اند. و بدین
جهت، هدف انبیای الهی قبل از حضرت موسی‌علیه السلام تنها نهادینه کردن اصل
این عقیده بوده و چندان تعالیم عملی و شرعی از خود به جای نگذاشته‌اند.
آری، از زمان حضرت موسی‌علیه السلام شروع تبیین و توضیح شرایع تفصیلی است
که اوج آن در شریعت اسلامی محمّدی‌صلی الله علیه وآله است تا سطح فکر بشر
را بالا برده و شرط اساسی اول را بفهمند.
در تأیید این مطلب مشاهده
می‌کنیم که شرایع قبل از اسلام عموماً یا غالباً شرایع اقلیمی و قومی بوده
است برخلاف دین اسلام که برای عموم بشر فرستاده شده است.
در مورد شرط
دوم نیز ملاحظه می‌کنیم که بشریت تاکنون اعلام آمادگی برای پیاده شدن حکومت
عدل جهانی را از خود نشان نداده‌اند، همان‌گونه که از عملکرد و پرونده
بشریت در طول تاریخ استفاده می‌شود.
حضرت نوح 950 سال قوم خود را به
ایمان و عمل صالح دعوت کرد ولی به جز افراد اندکی به او ایمان نیاوردند.
خداوند سبحان در این باره از قول حضرت نوح‌علیه السلام می‌فرماید: « رَبِّ
إِنِّی دَعَوْتُ قَوْمِی لَیْلاً وَ نَهاراً* فَلَمْ یَزِدْهُمْ دُعائِی
إِلاَّ فِراراً وَ إِنِّی کُلَّما دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا
أَصابِعَهُمْ فِی آذانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِیابَهُمْ وَ أَصَرُّوا
وَاسْتَکْبَرُوا اسْتِکْباراً»؛(6) «پروردگارا! من قوم خود را شب و روز (به
سوی تو) دعوت کردم. اما دعوت من چیزی جز فرار از حق بر آنان نیفزود. و من
هر زمان آن‌ها را دعوت کردم که (ایمان بیاورند) تا آن‌ها را بیامرزی،،
انگشتان خویش را در گوش‌هایشان قرار داده و لباس‌هایشان را بر خود پیچیدند و
در مخالفت اصرار ورزیدند و به شدت استکبار کردند».
حضرت ابراهیم‌علیه السلام بعد از دعوت مردم به توحید و مجاهدات فراوان در این راه در آخر، قوم او جمع شده و او را در آتش افکندند.
قوم
حضرت موسی‌علیه السلام با آن همه مجاهدات که حضرت برای هدایت آن‌ها به خرج
داد بعد از آنکه از آنان خواست که به فلسطین رفته و با فداکاری بر دشمن
غلبه کنند به حضرت عرض کردند: « فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّکَ فَقاتِلا
إِنّا هاهُنا قاعِدُونَ»(7)؛ «تو و پروردگارت بروید و (با آنان) بجنگید، ما
همین جا نشسته‌ایم».
از اینجا چنین نتیجه می‌گیریم که قبل از اسلام،
کوشش فراوانی در راه نزدیک شدن اهداف خلقت و حکومت عدل جهانی شد ولی این
کوشش به سرانجام نرسید ولی با اسلام ادامه پیدا کرد.
جنبش سایبری سفیران موعود (عج) - http://safiran-e-mouood.blog.ir
